Tarihin başladığı noktaya gidip günümüzdeki konumunu sorgulayabilmiş olsak karşımıza “Anadolu”dan başka coğrafya çıkmazdı. Anadolu toprakları, insanoğlunun bireysel yaşamdan topluluklara dönüştüğü süreçte medeniyetlere yuva olurken farklı renkler, farklı düşünceler, farklı kültürler ve farklı değerlerle yoğurularak tarihi ruhunu ete kemiğe büründürdüğü bugüne ulaşmıştır. Tarihi, Anadolu; Anadolu’yu, tarih yapan süreçte medeniyet zincirinin en güçlü halkaları 1071’de atalarımızın topraklarına son kez ve kalıcı olarak adım atmasıyla örülmeye başlarken ecdadın toprakların asıl sahibi olduğunun nişanesi Kurtuluş Savaşıyla kesin olarak mühürlenmiştir.
Devlet-i Aliyye’nin son 100 yılı, entirikalı güç mücadelelerinin tam ortasında geçse de kıvrak zekalı yöneticilerinin becerisiyle 20. yüzyıla adını yazdırabilmiş; ancak üzerine yakılan ateş bir diğer yanda da içten içe bu 700 yıllık çınarı yakmaya devam etmiştir. Hiç bitmeyecek bir tarih romanının baş kahramanı Türk askeri ruhunun silkelenip düşmana “Dur” dediği ve üzerindeki kurtlardan kurtulup kök tuttuğu son milli mücadele, Çanakkale’de atılan tohumların Büyük Taarruz’da şehit kanıyla sulanmasıyla Anadolu Topraklarında yeniden yeşermiştir. Büyük Türk Kumandanı Mustafa Kemal’in askeri dehasıyla kendine gelen asil milletimiz, uykusundan uyanarak hakimiyet coğrafyamızdaki hikayesine kaldığı yerden devam etmeyi başarmıştır.
Dedik ya! Bitmeyecek bir tarih romanı diye…
Bu roman, ebediyetine, kahraman, şanlı ve gazi gibi sıfatları hakederek taşıyan değerlerleri sayesinde erişmiştir. Her şehrinde, her biri gerçekliği zihinlerde inanılması güç düşünceler uyandıran fedakarlıklarla dolu ülkemizin kahramanlarından birisi de adını namından alan Parti PEHLİVAN’dır. Pehlivan Ağa, Manisa-Balıkesir-İzmir yörelerine sağladığı faydalarla Büyük Taarruz’un başarıya ulaşmasına katkıda bulunan gizli kahramanlardan birisidir. Gazi Mustafa Kemal’in doğduğu şehir, Selanik’in yakınlarında bulunan Serez’ten göçerek İzmir’de Anadolu topraklarına ilk adımını atmıştır. Balkanlarda, Rum ve Bulgar zulmünün had safhaya ulaştığı dönemde dağlarda komitacı ve çetecilerle savaşarak kendini yetiştirmiştir.
Makedonya’da pehlivanın aldığı ödüle “parti” denilmesinden dolayı, asıl adı Mehmet olmasına rağmen Serez ve Usturumca’da sırtı pek yere gelmeyen bir pehlivan olarak tanınmasından ve tüm ödülleri topladığından ismi zamanla unutulmuş “Parti Pehlivan” olarak anılmaya başlamıştır. Balkanlarda kuvvetli bir mücadele içerisinde yeralan Parti Pehlivan, düşmanın baskısının artmasıyla çareyi yurdundan ayrılarak Anavatan’a geçmekte bulmuşsa da ilk adım attığı İzmir’de casusların peşini bırakmaması hareket alanını daraltmış ve Manisa’ya yerleşmek zorunda kalmıştır.
Manisa Cezaevi’nde başgardiyan olarak görev yapmaya başlayan Parti Pehlivan’a Yunan işgali başlayınca Manisa Belediye Reisi Bahri Bey (Bahri Sarıtepe) “Parti buradan savaş!” diye çağrıda bulunmuştur. Yaklaşık 6 yıllık başgardiyanlık görevi, Manisa’nın işgalinden önce 4 mahkumu da yanına alarak Kuva-yı Milliye güçlerine destek vermek üzere Akhisar bölgesine geçmesiyle sona ermiş, bu çalışmalarından ötürü hem İstanbul Hükümeti hem de Yunan Kuvvetleri tarafından köşe bucak aranır hale gelmiştir. Afyon-Uşak-Sivrihisar hattı ile Bursa-Eskişehir-Sivrihisar hattı arasında 120.000 civarında Yunan kuvvetini bıçak gibi ortadan ikiye ayıran bölgeye set çeken Kuva-yı Milliye güçlerinin düzenli orduya geçiş sürecindeki ilk örgütlü ortaya çıkışı olan Bergama Baskını’nında en ön safta yeralmıştır.
Asker, Siyasetçi ve Yazar Rahmi APAK, Bergama Baskını ile ilgili şöyle der: “Bergama Baskını, Kuva-yı Milliye’nin ilk hamlesi, müdafaadan taaruza ilk geçiştir. Yunanlılar, böyle bir saldırışı hiç beklemiyorlardı. Bergama Baskını, Milli Mücadele tarihinde en ön safta yer alacak bir hadisedir. Adeta milli mücadelenin ilk şanlı başarısıdır. Onu tertip edenler, ona iştirak eden subay ve halk çocukları, Milli tarihimizde yükselmesi lazım gelen kahramanlardır.”
Düşman işgalinin hat safhaya ulaştığı, Ankara’nın ateş çemberi ile çevrildiği dönemde, ateşi körükleyen iç ayaklanmaların bastırılmasında etkin görev almıştır. Milli Orduya geçtikten sonra Manisa iline bağlı Demirci bölgesinde konuşlanmış, iki koldan ilerleyen düşman kuvvetlerinin arasını açarak iletişimlerini zorlaştırmış, lojistik destek ağına büyük kayıplar verdiren akınlara katılmıştır. Bu sayede Demirci-Gördes-Sındırgı-Bigadiç bölgesinde ciddi bir Yunan kuvvetinin tutulmasını sağlamıştır. Ankara istikametine çok yaklaşan Yunan güçleri, bu bölgedeki Türk Akıncılarını her zaman için arkadan gelen bir tehlike görerek temkinli davranmak zorunda kalmış, böylelikle özellikle Büyük Taarruz öncesinde güçlerinin bir kısmını bu bölgeye ayırmıştır. Tabir yerinde ise Büyük Taarruz’da Mustafa Kemal Atatürk’ün başkomutanlığında denize dökülen Yunan güçlerinin boğazı, Demirci hattındaki Akıncı güçleri tarafından sıkılmış, Parti Pehlivan da bu güçlerin en aktif rol alan liderlerinden birisi olmuştur. Yunan güçlerinin çok defalar ona mektup yazarak Türk Milli Güçlerinden ayrılarak teslim olması karşılığında çeşitli vaadlerde bulunması, kökeni Rumeli’ye dayanan, vatan kaybının ne demek olduğunu iyi bilen ve anavatanı kaybetme tahammülü olmayan Parti Pehlivan’ı mücadelesinden vazgeçirememiştir. Zaman zaman 500 kişilere kadar ulaşan müfrezesi açlık da dahil hayati derecede zorlayıcı etkilerle karşılaşmış olsa da düşmanın baştan çıkarıcı tekliflerine aldanmamış vatan müdaafasından vazgeçmemiştir.
Türk Ordusunun istihbarat faaliyetlerinde oldukça başarılı çalışmaları olduğunun göstergelerinden birisi olan Killik Köprüsü saldırısı, Parti Pehlivan Müfrezelerinin komutasında gerçekleştirilmiştir. Yunanlıların gemilerle getirdikleri araç-gereci İzmir-Afyon Demiryolu ile cepheye taşıdığının farkedilmesi üzerine gerçekleştirilen saldırı, Parti Pehlivan ve ona bağlı güçlerin Yunan hattına sızması ve geçiş güzergahında olan köprünün bombalarla tuzaklanmasıyla başarıya ulaşmıştır. Bu ve bunun gibi birçok çarpışmada yaralanan Parti Pehlivan’a savaş sonunda vücudunda 9 mermi ve kayıp bir gözün şahitliği kalmıştır.
Yunan güçlerinin denize dökülüp büyük Kurtuluş Mücadelesinin başarıya ulaşmasının ardından Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası ile şereflendirilen Parti Pehlivan, savaşın sonunda sakin bir hayat sürerek 1941 yılında vefat etmiştir. Milli Mücadelenin şekillenmeye başladığı ilk günden itibaren aktif bir sürecin içerisinde bulunan Pehlivan Ağa’yı en iyi tanımlayan kelimeler arasında “Savaşçı” kelimesi başlarda gelir. Onun savaşçılığı, bir tercihten çok yaşamak ve yaşatmak içindir. Çoğu zaman düşmanla olduğu kadar kendi benliği ile de mücadele etmiştir. Düzenli orduya geçiş öncesinde bulunduğu bölgedeki mutlak hakimiyetini bırakarak Ankara’ya biat etmesine giden süreçte, insanoğlunun aklını çelebilecek birçok cazibeye sırtını dönmeyi başarabilmiştir. Onu anlayabilmek aslında bir nevi insan doğasını da anlamaya çalışmak gibidir. Doğasında büyük bir egoya sahip insan, üstün olmayı hep ister. Kendi kararlarını uygulamak, asker ruha sahip olan kişilerin önceliğidir. Biat etmek, bu ruhta insanlar için kolay değildir. Bu ikilimlere rağmen Parti Pehlivan, kaderin ona biçtiği bu görevi, layıkıyla yerine getirebilmiş, Milli Mücadele Kahramanı ünvanını da hakederek üstünde taşıma şerifine erişmiş bir kişiliktir.
“Kadim Coğrafya”, Anadolu’yu tanımlayan en doğru söylemlerden birisidir. Bu coğrafyaya binlerce yıl önce ayak basan atalarımız dağlarına, ovalarına, maviliğine, yeşilliğine aşkla baktılar. Malazgirt’ten, Ateşler içinde yakıldığı Kurtuluş Mücadelesine ve oradan günümüze uzanan yolun her adımında büyük kahramanlar can vererek cesaret gösterdiler. Bu kahramanlardan birisi de hiç şüphe yok ki Parti Pehlivan olmuştur. Tarihin ebediyen anacağı ve cesaretlerine minnettar olacağı tüm kahramanlarımıza minnetle…

Öğretmen Tolga YILDIZ
Kaynakça:
“Bir Kuva-yı Milliyeci: Parti Pehlivan” kitabı Yazar: Bünyamin HAS
Parti PEHLİVAN torunu Mehmet BASKAK ve Bünyamin HAS ile söyleşi