Garbis Kesişoğlu

Pandemi ortamının sürdüğü 2022’de özellikle kağıda ve boyaya gelen zamlardan dolayı basılı gazeteler tehlike altında.
Olağanüstü özveri ile basılı gazeteleri devam ettirme çabasındaki yayımcılar, bu yıl baş döndürücü şekilde artan enerji ve selüloz fiyatları nedeniyle anormal şekilde zam gören kağıt fiyatları karşısında ne yapacaklarını bilemez haldeler.

Acı gerçek: Gazeteler artık önemli müşteri değil
Son yıllarda günlük gazetelerin reklam kaybına uğraması, ayrıca Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile belediye dahil tüm kurumlar tasarruf tetbirleri almak zorunda kaldı.
Ülke geneli bir çok yerel gazete ya kapandı yada kapanmayla karşı karşıya geldi.
Kimi gazeteler ise sayfa sayılarının azalmasına neden oldu.

Çarpıcı gerçek o ki, gazete yayımcıları, artık kağıt firmaları için “önemli müşteri ” olmak özelliğini kaybettiler.

Covit 19 Dünya geneli tüm ülkelerin ekonomisini etkiledi. Bu etkileşim enerji ve selüloze gelen yüzde 50″yi bulan zamla fırlayan kağıt küresel bir sorun haline geldi.
ABD ve Avrupa’dan tutun.
Hindistan’a taa Avustralya’ya kadar gazeteler sayfa sayısını azaltırken,
Bir çok ülkede yayımlanan gazeteler.
Kağıt zamları, gazeteleri kepenk indirmeye zorluyor
Avrupa’daki fabrikalar, bir yandan gazete kağıdı üretimini beşte bir oranında kısarken, öbür yandan da ekonomik düzelme nedeniyle ihtiyaç ve tüketim artışını fırsata çevirip zam yapmaya devam ediyorlar. Norveç’in büyük kağıt üretici firması Norske Skog, Yeni Zelanda’daki 66 yıllık fabrikasını kapatmak zorunda kaldı. İsveç’in UPM grubu da Galler’deki Schotton fabrikasını, Türkiye’deki bir ambalaj kağıdı grubuna sattı. Rusya’nın en büyük gazete kağıdı üreticisi İCS Volga ise kapasitesinin yarısını ambalaj kağıdına çevirdi. Gazete kağıdı fiyatlarındaki anormal artış, yayımcıları baskıyı durdurmaya varabilecek yeni kararları masaya getirmeye yöneltti. Öyle anlaşılıyor ki, 2022 yılı basılı gazeteler için bir “kader yılı” olacak.

Avrupa ve ABD’de enflasyonun yüzde 6’ları geçmesi ve enerji fiyatlarında düşme ümidinin bulunmaması, basılı gazeteleri devam ettirmek isteyen yayıncıları, değişik tasarruf tedbirleri almaya zorluyor. Bunlardan biri de 40 gramlık kağıda dönmek. Kağıt fiyatlarındaki artışlar karşısında, özellikle yerel gazeteler çok güç durumda…

Bu nedenle, Avrupa ülkelerinin çoğunda yerel gazeteler için özel teşvikler, fiyatlarını sübvanse etmek, katma değer vergilerini düşürmek gibi kolaylıklar uygulanıyor. Çünkü ABD ve Avrupa’da, yerel gazetelerin demokrasi için vazgeçilmez bir konuma sahip olduklarına inanılıyor. Özellikle İskandinav ülkelerinde, her şehir ve kasabasında yerel gazetelerin yaşaması için, her türlü tedbir alınıyor.

Ülkemiz koşullarında yerel basın desteksiz yaşayamaz
Ülkemizde de yerel gazetelerin, eğer matbaacılık gibi yan işleri yoksa kağıt fiyatlarındaki artışları karşılamaları neredeyse imkansız. Yerel basın maalesef bölünmüş parçalanmış o nedenle de sesini duyuramıyor.

Oysa bütün dünyada yerel basın önem kazanıyor… Çünkü dijital platformlar sayesinde ulusal haberlere rahatça ulaşılabiliyor. Yerel haberler içinse önce yerel basın gerekli.

Anadolu ‘da açılmış olan üniversitelerde gazetecilik tahsili yapan gençlerimiz, yaşadıkları şehirlerde iş bulamadıkları için İstanbul’un yolunu tutuyorlar. Ama günümüz koşullarında burada da iş olanakları çok kısıtlı olduğu için, asgari ücretli başka işler aramak zorunda kalmaktalar. Çare, yerel basını güçlendirmek olmalı.

Neler yapılabilir?.. İşte en acil önlemler paketi

Yerel gazetelerde resmî ilan almanın şartlarından biri olan 6 gazeteci çalıştırmak, günümüz maliyetleriyle hayli zor. Devletin bu önemli soruna acilen bir çözüm getirmesi gerekiyor.

Yerel gazetelere, tam olarak dijital ortama geçebilmeleri için uzun vadeli, çok düşük faizli krediler açılmalı… Kağıt fiyatlarındaki KDV sıfırlanmalı… Gazetelerin reklam dışındaki sayfaları için kağıt, belli oranda sübvanse edilmeli…

Anadolu Ajansı’nın bülten ve fotoğraflarının ücretsiz kullandırılması düşünülmeli…
Can suyu olacak bu tür tedbirleri hayata geçirmekte gecikmemeliyiz. Yerel basını yaşatmayı bir demokrasi sorunu olarak görme bilincine bir an önce ulaşmak durumundayız.

Garbis Kesişoğlu